Қаржы ұйымдарының қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуына жол берген бұзушылықтарды мониторингтеу және талдауды жүзеге асыру шеңберінде Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі (бұдан әрі – Агенттік) қаржы ұйымдарына тиісті ықпал ету шаралары мен әкімшілік жазалар қолданады.
Мәселен, 2021 жылы екінші деңгейдегі банктерге, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына, кредиттік бюроға, коллекторлық агенттіктер мен микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдарға қатысты 62,7 млн теңге жалпы сомаға 97 ұсынымдық қадағалап ден қою шарасы, 77 жазбаша ұйғарым, 2 жазбаша ескерту және 154 әкімшілік жаза қолданылды.
Екінші деңгейдегі банктерге, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға (бұдан әрі - банктер) қатысты ықпал ету шаралары
2021 жылы Агенттік қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзғаны үшін банктерге қатысты:
- 84 ұсынымдық қадағалап ден қою шара сын ;
- 6 жазбаша нұсқама;
- 28 әкімшілік жаза қолданды.
Жүргізілген талдаудың нәтижелері басым жағдайда банктердің мыналар:
банк қызметтері туралы жарнамада банк лицензиясы нөмірінің және лицензия берген орган атауының болмауы бойынша бұзушылықтарға жол берілгенін көрсетті.
Банктерге қатысты әкімшілік жазалардың жалпы сомасы 10,1 млн теңгені құрады.
Олар үшін әкімшілік жауапкершілік көзделген, банктер жол берген негізгі бұзушылықтар:
Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына қатысты ықпал ету шаралары
2021 жылы қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзғаны үшін сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына қатысты бақылау және қадағалау функцияларын жүзеге асыру барысында Агенттік:
- 13 ұсынымдық қадағалап ден қою шарасын;
- 4 әкімшілік жаза қолданды.
Қадағалап ден қоюдың ұсынымдық шаралары негізінен мыналар үшін қолданылды:
Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына қатысты шығарылған әкімшілік жазалардың жалпы сомасы 1,2 млн теңгені құрады.
Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының әкімшілік жауапкершілік көзделген бұзушылықтары сақтандыру төлемін жүзеге асырмау, сақтандыру төлемін уақтылы жүзеге асырмау және сақтандыру төлемін толық көлемде жүзеге асырмау болып табылды.
Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдарға қатысты ықпал ету шаралары
Агенттік МҚҚЖҰ-ның (микрокредиттер беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын микроқаржы ұйымы, кредиттік серіктестік, ломбард) лауазымды адамдары мен қызметкерлерінің заңсыз іс-әрекеттері немесе әрекетсіздігі анықталған жағдайда шектеулі ықпал ету шараларын және санкциялар қолданады. МҚҚЖҰ-ға қатысты шектеулі ықпал ету шараларының бірі ретінде орындалуы міндетті жазбаша ұйғарым қолданылады.
2021 жылы Агенттік анықталған бұзушылықтардың нәтижелері бойынша МҚҚЖҰ-ға қатысты:
- 50 жазбаша ұйғарым;
- 31 әкімшілік жаза қолданды.
Жүргізілген талдау нәтижелері көрсеткендей, МҚҚЖҰ мыналарға байланысты бұзушылықтарға жол берген:
МҚҚЖҰ-ға қатысты шығарылған әкімшілік жазалардың жалпы сомасы 9,2 млн теңгені құрады.
МҚҚЖҰ жол берген, олар үшін әкімшілік жауапкершілік көзделген негізгі бұзушылықтар мыналар болды:
Коллекторлық агенттіктерге қатысты ықпал ету шаралары
«Коллекторлық қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Коллекторлық қызмет туралы заң) сәйкес коллекторлық агенттікке қатысты шектеулі ықпал ету шаралары мен санкциялар қолданылады. Шектеулі ықпал ету шараларының қатарына мыналар кіреді:
- коллекторлық агенттікке анықталған бұзушылықтарды және (немесе) олардың жасалуына ықпал еткен себептерді, сондай-ақ жағдайларды белгiленген мерзiмде жоюға бағытталған орындалуы мiндеттi түзеу шараларын қабылдау және (немесе) анықталған бұзушылықтарды және (немесе) олардың жасалуына ықпал еткен себептерді, сондай-ақ жағдайларды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын белгiленген мерзiмде ұсыну қажеттілігі жөнінде орындалуы мiндеттi жазбаша нұсқама;
- уәкілетті орган осы ескерту шығарылғаннан кейін бір жыл ішінде Қазақстан Республикасының коллекторлық қызмет туралы заңнамасы, Қазақстан Республикасының банктік заңнамасы не Қазақстан Республикасының микроқаржылық қызмет туралы заңнамасы нормаларының жазбаша ескерту шығарылған бұзушылыққа ұқсас түрде қайталап бұзылғанын анықтаған жағдайда, коллекторлық агенттікке Коллекторлық қызмет туралы заңның 18-бабының 4-тармағында көзделген санкциялардың қолданылуы мүмкін екендігі туралы жазбаша ескерту.
2021 жыл ішінде Агенттік коллекторлық агенттіктерге қатысты анықталған бұзушылықтардың қорытындылары бойынша төмендегі шараларды қолданды:
- 20 жазбаша ұйғарым;
- 2 жазбаша ескерту;
- 91 әкімшілік жаза.
Жүргізілген талдаудың нәтижелері коллекторлық агенттіктердің төмендегілермен байланысты бұзушылықтарға жол бергендігі анықталған:
Коллекторлық агенттіктерге қатысты әкімшілік жазаның жалпы сомасы 42,2 млн теңгені құрады.
Коллекторлық агенттіктер жол берген, олар үшін әкімшілік жауапкершілік көзделген бұзушылықтар:
- борышкерге және кредитормен банктік қарыз шарты немесе микрокредит беру туралы шарт шеңберінде байланысы бар/байланысы жоқ үшінші адамға Қағидалармен регламенттелген толық ақпаратты хабарламау;
- борышкермен және үшінші адаммен белгіленбеген уақытта өзара іс-әрекетті жүзеге асыру;
- аудио- немесе аудионы тіркейтін бейнежазба техникасы құралдарының көмегімен өзара әрекет жасау процесін тіркеуді жүзеге асырмау;
Қаржылық қызметтерді тұтынушылардың қандай да бір банк, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары, МҚҚЖҰ және коллекторлық ұйымдар ұсынатын банктік қызмет көрсетудің тиімділігі мен сапасын толық шолуы және дербес анықтауы үшін Агенттік қабылданған қадағалап ден қою шаралары (қадағалап ден қоюдың ұсынымдық шараларынан басқа) және санкциялар (айыппұлдар) туралы ақпаратты Агенттіктің ресми интернет-ресурсына орналастырады.
Қаржылық қызметтерді тұтынушылар өз құқықтары бұзылған жағдайда Агенттікке және аумақтық тиесілігі бойынша Агенттіктің Өңірлік өкілдерінің басқармаларына жүгіне алады:
Қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың құқықтары мен мүдделерін қорғау мәселелері бойынша, банк, сақтандыру, зейнетақы салаларында, бағалы қағаздар нарығы саласында қолданыстағы заңнама нормаларын түсіндіру бойынша, сондай-ақ микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың және коллекторлық агенттіктердің қызметіне байланысты мәселелер бойынша консультациялар алу үшін Сіз Агенттіктің Call-орталығына мына телефон нөмірі бойынша хабарласа аласыз: +7 727 237 1000. Жұмыс кестесі жұмыс күндері сағат 9.00-ден 17.00-ге дейін, түскі үзіліс сағат 13.00-ден 14.30-ға дейін.
Фишингтік сайттарды қалайша тануға болады: негізгі проблемалары және пайдалы ұсынымдар
Жылдам, ыңғайлы және пайдалы: неліктен автокөлік иелері Еурохаттамаға назар аударуы керек
Жаңадан бастағандарға арналған инвестициялық қосымша қалай жұмыс істейді?
Жеке сот орындаушылары "қол сұғылмайтын" банк шотын бұғаттауға құқылы ма?
«Қол сұғылмайтын» шот туралы алты факт
«Стоп-кредит»: ол қалай жұмыс істейді және алаяқтардан қорғай алады ма