Цифрлық қаржы сервистерінің дамуына байланысты кредит алу процесі бұрынғыдан да жылдам әрі ыңғайлы бола түсті. Алайда онымен бірге тәуекелдер де артты: алаяқтар жеке деректерді ұрлау, фишингтік сайттар және әлеуметтік инженерия әдістерін пайдаланып, азаматтардың келісімінсіз олардың атына кредит рәсімдеу жағдайларын жиілетті.

Көп жағдайда азаматтар кредит туралы тек берешек жөніндегі хабарламалардан немесе коллекторлар хабарласқан кезде ғана біледі. Мұндай жағдайлар адамдар үшін елеулі қаржылық және психологиялық салдар туындатады.

Осы тәуекелдерден қорғау мақсатында Қазақстанда азаматтың атына кредит рәсімдеу мүмкіндігін ерікті түрде шектеуге мүмкіндік беретін «Стоп кредит» мемлекеттік сервисі енгізілді.

«Стоп кредит» сервисі дегеніміз не

«Стоп кредит» — eGov.kz порталында және eGov Mobile мобильді қосымшасында қолжетімді тегін мемлекеттік қызмет. Оның көмегімен әрбір азамат электрондық цифрлық қолтаңбаны пайдалана отырып, өз атына банктік кредит немесе микрокредит рәсімдеуге тыйым қоя алады.

Шектеу мерзімсіз қолданылады, қосу санына шектеу жоқ және пайдаланушының өз бастамасымен кез келген уақытта алынып тасталуы мүмкін. Шектеуді қою немесе алып тастау құқығы тек жеке деректер иесіне тиесілі.

«Бірінші кредиттік бюро» АҚ мәліметінше, бүгінде 4,5 млн-нан астам азамат осы мүмкіндікті пайдаланды. Бұл сервистің жоғары сұранысқа ие екенін көрсетеді.

«Стоп кредит» қызметін қалай қосуға болады

«Стоп кредит» сервисін қосу екі жолмен жүзеге асырылады:

∙ eGov Mobile арқылы: авторизация, «Экономика және қаржы» бөлімінен қызметті таңдау, өтінімді толтыру және ЭЦҚ көмегімен қол қою;

∙ eGov.kz сайты арқылы: ЭЦҚ арқылы кіру, басты беттен «Сервистер» — «Банктік кредиттер мен микрокредиттерді ерікті түрде шектеу» — «Қызметке онлайн тапсырыс беру» тармағын таңдап, ЭЦҚ-мен растау.

Қалаған кезде пайдаланушы шектеуді кез келген уақытта алып тастай алады: ол үшін сол қызметке қайта кіріп, бас тартуды растау және өтінімге қол қою жеткілікті.

Азаматтарға берілетін заңнамалық кепілдіктер

2024 жылғы 1 қыркүйектен бастап заңнамаға енгізілген өзгерістер азаматтарды қосымша қорғауды көздейді. Егер кредит немесе микрокредит ерікті тыйым күшінде болған кезеңде рәсімделсе, қаржы ұйымы мұндай қарызды есептен шығаруға міндетті.

Бұл норма азаматтардың құқықтық қорғалуын айтарлықтай күшейтеді және алаяқтық әрекеттердің салдарын азайтады.

Соған қарамастан, сервисті қосқаннан кейін де кредиттік тарихты уақытылы тексеріп отырған жөн. Егер тыйым салу мерзімінде сіздің атыңызға кредит рәсімделсе, банк немесе МҚҰ оны міндетті түрде есептен шығаруы тиіс.

Неліктен «Стоп кредит» маңызды қорғаныс құралына айналды

Қазіргі алаяқтық схемалары көбіне техникалық бұзудан гөрі азаматтарды алдап-арбауға бағытталған. Олар жалған банк сайттарын, жалған хабарламаларды және «қауіпсіздік қызметі» атынан қоңырауларды пайдалана отырып, онлайн-банкингке немесе электрондық қолтаңбаға қол жеткізеді.
«Стоп кредит» сервисі қосылған жағдайда, жеке деректер бұзылғанның өзінде кредиттік ұйымдар кредит беруден бас тартуға міндетті, өйткені клиенттің кредиттік тарихында тиісті белгі көрсетіледі.

Сонымен қатар сервис ұрланған деректер негізінде кредит рәсімдеудің, бұзылған онлайн-банкинг арқылы қарыз алудың және алаяқтардың немесе үшінші тұлғалардың психологиялық қысымы жағдайында кредит рәсімдеу тәуекелдерін төмендетеді.

Сондай-ақ бұл сервис жақын уақытта кредит алуды жоспарламайтын азаматтар үшін өзін-өзі бақылау құралы бола алады.

Цифрлық қауіптердің артуы жағдайында «Стоп кредит» сервисі алаяқтықтың алдын алудың тиімді тетігіне және азаматтардың қаржылық қауіпсіздік жүйесінің маңызды бөлігіне айналып отыр. Егер жақын уақытта кредит алуды жоспарламасаңыз, ерікті тыйым енгізу дер кезінде қабылданған орынды қорғаныс шарасы болуы мүмкін.

Толығырақ "Кредиттер" бөлімінде оқыңыз