Теңіз жанынан үй алуды армандайсыз ба? Немесе жалақыны көтерген бойда тұрғын үйді кеңейтуді, мүмкін көлікті жаңартуды армандайсыз ба? Сіздің арманыңыз жеке қаржылық жоспардың қаншалықты нақты екендігін көрсетеді. 

Жеке қаржылық жоспар дегеніміз не және оны қалай құру керектігін Fingramota.kz. айтып береді.

Жоспарсыз мақсат - бұл жай ғана тілек. Қаржылық мәселелерде мақсатқа тезірек жету үшін нақты жоспарлаусыз мүмкін емес.

Жеке қаржылық жоспар - бұл сіздің гаджеттеріңіздегі құжат немесе бағдарлама, онда сіз белгілі бір уақыт кезеңі мен оларға жету жолдарын суреттейсіз. Жоспар қысқа мерзімді де, ұзақ мерзімді де болуы мүмкін: бір айға, бір жылға немесе 5-10 жылға. Мұның бәрі сіз қол жеткізгіңіз келетін мақсатқа байланысты.

Мұндай жоспардың артықшылығы неде? Оның арқасында сіз өзіңіздің ағымдағы қаржылық жағдайыңызды объективті бағалай аласыз, соңында қол жеткізгіңіз келетін нәрсені анықтай аласыз, мақсатыңызды шындыққа ауыстыра аласыз, басымдықтар қоя аласыз, тапсырмаға назар аудара аласыз, артық шығындардан құтыласыз және тағы басқалар.

Жеке қаржы жоспарын құрудың жеті қадамы

1) Мақсатыңызды жазыңыз және нақтылаңыз

Мақсатыңызды анықтап алыңыз. Дәл тұжырымдалған мақсат - сәттіліктің жартысы. Жалпы, шамамен дегеннің орнына, мысалы, «көлікті қалаймын» дұрысы: «Екі жылдан кейін жаңа ақ Toyota Camry-мен жүргім келеді» деп айту. Машинаның маркасын, моделін нақтылаңыз, оның құнын біліп алыңыз және оны сатып алу үшін қанша ақша және қандай мерзімде жинау керектігін есептеңіз.

Мыналарды жасау қажет:

1. Қажетті автомобильдің сипаттамаларын анықтаңыз: үнемділік, көлем, салонның эргономикасы, сыйымдылығы және т. б.;
2. Нарықтағы модельдерді зерттеп, өзіңізге сәйкес келетін тізімді жасаңыз;
3. Автосалондардың ұсыныстарын талдау. Мысалы: автокөлік шығындарын азайту үшін жеңілдікті автокредитте, trade-in немесе бөліп төлеп алу.

Айтпақшы, қаржылық мақсаттар бірнешеу болуы мүмкін, әр басымдықты анықтаңыз, оған қандай уақыт аралығында қол жеткізе аласыз және ол үшін сізге қанша қаражат қажет болады. Егер мақсат қысқа мерзімді болса, онда нарықты, бағаның өсу кестесін зерттеп, осы факторларды ескеріңіз. Егер мақсат ұзақ мерзімді болса, онда ай сайын қанша ақша жинау керектігін және сізге не кедергі болатындығын өзіңіз шешіңіз. Сіз тіпті бірнеше сценарийді жасай аласыз: оң, бейтарап және теріс.

2) Дұрыс басымдықтарды белгілеңіз

Көбінесе барлығының бірден болғанын қалаймыз. Мысалы, жаңа жабдық сатып алу, демалысқа бару немесе үй сатып алу. Басымдықтарды белгілеңіз, сонда сіз қандай мақсаттардың бірінші кезектегі және қайсысының екінші кезектегі екенін түсінесіз. Мысалы, «алтын» маусымда шетелге демалуға барудың қажеті жоқ, сәл кейінірек туристік жолдамалар арзан болған кезде мүмкін болады. Немесе жаңа техникасыз да өмір сүруге болады, үйдегі бары өз міндеттерін жақсы атқаруда.

3) Бюджетіңізді бағалаңыз

Егер сіз өз кірістеріңіз бен шығындарыңызды әлі есептемеген болсаңыз, онда мұны істеуге уақыт келді. Осылайша сіз өзіңіздің қаржылық жағдайыңызды, қанша ақша жұмсағаныңызды және не үшін, қандай шығындардан бас тартуға болатындығын, қанша бос ақша қалдырғаныңызды және т.б. бағалай аласыз. Осы мәліметтер негізінде Сіз бюджетті жоспарлауды және қаржылық жоспар құруды бастай аласыз. Мүмкін, сіздің мақсатыңызға жету үшін сізге қосымша табыс табу қажет болар.

4) Ақылмен үнемдеңіз

Енді сізде мақсат бар және кез келген оңтайландыру расталған. Үнемдеу шектеу дегенді білдірмейді. Жай ғана қаржылық мәселелердегі саналы тұтыну принципін сақтаңыз, артық және қажет емес шығындарға алып келетін бір мезеттік әуестіктерге бой алдырмаңыз, сауда жасауға алдын ала дайындалған тізім бойынша барыңыз және науқандар мен жаппай сатылымдарды күтіп жүріңіз.

5) Өзіңізді ынталандырыңыз

Ақшаны жинағанда, оны «көрпенің астына» салмаңыз, одан да банктік салым ашып қойыңыз. Шотыңыздағы соманың ай сайын ұлғаюы сізді ары қарай да ақша жинауға ынталандыратын болады. Мысалы, егер сіздер ақшаны ұзақ мерзімге жинайтын болсаңыздар, онда «жинақтау депозитін» таңдауды ұсынамыз. Мұндай салымның артықшылығы анағұрлым жоғары сыйақы мөлшерлемесі табылады болып, алайда мұндай депозиттен қаражатты мерзімінен бұрын алу сұрау салғаннан кейін 30 күн өткен соң ғана мүмкін болады, бұл ретте есептелген сыйақының барлық сомасы жоғалады.

6) Ақша сізге жұмыс істеу керек

Жинақтаудың балама нұсқасы – бұл бағалы қағаздарға және ПИҚ-қа инвестициялар. Алайда, инвестициялар – бұл жай ғана көрінбейтін сәттілік емес, жақсылап ойланып жасалған әрекеттердің нәтижесі. Қаржы құралдарынан күтілетін кірістілік неғұрлым жоғары болса, шығындардың ықтимал тәуекелі де соғұрлым жоғары болады. Табыс алу үшін үлкен тәжірибе мен білім қажет.

Ал ең маңыздысы – қаржы пирамидаларынан абай болыңыз! Кез келген қаржы пирамидасының айқын ерекшелігі жоғары табысқа кенелу мен салынған ақшаның тез қайтарылуы болып табылады. Абай болыңыздар!

7) Өз жоспарыңыздан ауытқымаңыз

Жоспарды құрғаннан кейін – оны сақтау маңызды. Жоспарды түзетуге болады, өйткені мақсаттар өзгеріп тұруы немесе өзектілігін жоғалтуы мүмкін. Сондықтан өз жоспарыңызға қажетті өзгерістерді уақтылы енгізіп отыруға тырысыңыз.

Қаржылық жоспарды құрып болғаннан кейін оған қайта оралмайтын болсаңыз, оны жасаудың еш мәні жоқ. Оны күнделікті қарап отырыңыз. Мақсаттарыңызды дыбыстап оқып тұрыңыз. Салынған қаражаттан қосымша табыс ала отырып, оны өз қаржылық жоспарыңызға жазып отыруға ұмытпаңыз. Бастапқы кезеңде барлық тармақтарды сақтау қиын болуы мүмкін, бірақ кейін міндетті түрде әдет пайда болады. Содан кейін барлық мақсаттарға міндетті түрде жетесіз!

Fingramota.kz-тен бес конверт әдісі:

• Бірінші конвертке бірінші деңгейдегі қажеттілікке арналған шығындар үшін ақша жинаңыз (коммуналдық қызметтер төлемі, жол ақысы, азық-түлікке арналған ақша);
• Екіншісіне – жыл сайынғы шығындарға (оқу ақысы, автокөлік болса, оның шығындары: техникалық қарап-тексеру, салықтар, сақтандыружәне т.б.);
• Үшіншісіне – күтпеген жағдайларға (қаржылық қауіпсіздік жастығы);
• Төртіншісіне – қаржылық мақсаттарға;
• Және бесінші конвертке – күш-жігеріңізді жұмсағаныңыз және түрлі жағымды нәрселер үшін өзіңізді марапаттауға ынталандыру немесе мотивация ретінде ақша. 

Қаржылық мәселелерде тәртіпті болыңыз және өз қаржылық сауаттылығыңызды Fingramota.kz-пен арттырыңыз!