Соңғы уақытта Қазақстандағы ауа-райынан күнде бір тосынсый күтуге болады. Күні кеше ғана Алматы қаласын құмды дауыл басып, кейбір өңірлерде қатты нөсер жауып өтті. Қатты желдің екпіні ағаштарды құлатып, ғимараттардың шатырларын жұлып әкетіп, ал жолдарда нөсердің салдарынан жол-көлік оқиғалары  жиілеп кетті. 

Табиғи апаттың салдарынан темір тұлпарларына зақым келген автокөлік иелеріне не істеу қажет екендігі жөнінде Fingramota.kz-пен қарастырып көрелік.

Қазақстан аумағы әртүрлі табиғи апаттарға бейім, олардың салдары әртүрлі болуы мүмкін. Шаңды дауыл мен екпінді жел кезінде, мысалы, Алматыда ағымдағы жылдың 28 наурызында болғандай, азаматтардың мүлкіне зиян келуі мүмкін.

Автокөліктің үстіне бұтақтар мен ағаш діңдері құлаған болса, құлау фактісін тіркеп, оқиғаның сызбасын жасау үшін жол полициясының патрульдік қызметін шақыру қажет. Көлік иесінің сақтандыруы болса, сақтандыру компаниясына оқиға туралы міндетті түрде хабарлау қажет.

Айта кету керек, автокөлікті міндетті сақтандыру (көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру) мұндай жағдайларды қамтымайды. Көлікті міндетті сақтандыру көлік иесінің көлікті басқару кезінде үшінші тұлғаларға келтірген зиянын өтеуге арналған.

Ең тиімді жағдайда ерікті сақтандыру шартына қол қойған азаматтар – КАСКО, табиғи апаттардың тәуекелдерін өтейді. Егер сізде КАСКО бойынша ерікті сақтандыру болса, көлігіңіз бұтақтармен немесе ағаш діңімен зақымдалған болса, оқиға туралы сақтандыру компаниясына хабарлауыңыз керек. Өтінішті жазбаша түрде дайындаған жөн, егер бұл сақтандыру шартында қарастырылған болса, электрондық пошта арқылы да жіберуге болады. Сақтандыру өтемақысын алу үшін сақтандыру ұйымы көлік құралына келтірілген зиянның мөлшерін бағалайды.

Ағаш құлаған көліктің иесі тек міндетті сақтандыруға ие болса, бұл оның шығынын ешкім өтемейді дегенді білдірмейді. Сіз сотқа шағым бере аласыз немесе егер құлаған ағаш қауіпті деп танылса, ағашты күтіп ұстауға жауапты адамнан өтемақы өндіріп алуға тырысыңыз.

Fingramota.kz көлікті міндетті сақтандыру мен КАСКО арасындағы айырмашылық неде екенін еске салып, сондай-ақ сақтандыру төлемдері қалай жүзеге асырылатынын түсіндіреді.

Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру (КҚИ АҚЖМ)

Қазақстанда заңнамалық деңгейде автокөлік иелерінің жол-көлік оқиғасы (ЖКО) салдарынан келтірілген залал үшін үшінші тұлғалар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру міндеті белгіленген. Міндетті автосақтандыру полисі автокөлікті пайдалану үшін, оның ішінде Қазақстан аумағына уақытша келетін адамдар үшін қажетті міндетті құжаттардың бірі болып табылады. Сақтандырусыз Қазақстан аумағында көлік құралын пайдалануға тыйым салынады.

Егер жүргізуші ЖКО үшін кінәлі болса, онда зардап шеккендерге келтірілген залалды ол сақтандырылған сақтандыру компаниясы өтейді. Осылайша, сақтандырушы заңда белгіленген лимиттер шеңберінде апатқа ұшыраған қатысушыларға олардың көлік құралдарын жөндеуге сақтандыру төлемін төлейді, сондай-ақ егер жәбірленушінің өміріне немесе денсаулығына зиян келтірілсе, емделуге төлем немесе ол қайтыс болған жағдайда өтемақы төленеді.

КҚИ АҚЖМ бойынша сақтандыру полисін ресімдеу бүгінде өте қарапайым және жылдам.  Сақтандыру компаниясының ресми сайтында ЖСН мен көлік құралының мемлекеттік нөмірін енгізу қажет, қалған ақпарат мемлекеттік деректер базасынан бірыңғай сақтандыру деректер базасы арқылы автоматты түрде толтырылады.

КҚИ АҚЖМ автокөліктің өзі емес, жүргізушінің жауапкершілігін сақтандыратынын есте ұстаған жөн. Сондықтан ағаштың көлікке құлауынан болатын залал сақтандырудың бұл түрін қамтымайды.

Жеке көлік құралын ерікті сақтандыру 

Өз қалауы бойынша автокөлік иелері автомобиль көлігін ерікті сақтандыру полисін – КАСКО-ны қосымша ресімдей алады. Мұндай сақтандырудың шарттары мен тәртібі тікелей сақтандыру полисінде айқындалады, өйткені әрбір сақтандыру полисі жеке және тараптардың ерік білдіруіне байланысты жасалады.

КАСКО – бұл автокөлік иесінің ерік-жігерін ескере отырып, әртүрлі тәуекелдерді жабатын ерікті сақтандыру түрі. Әдетте, мұндай сақтандыру жүргізушінің жағдайы мен кінәсіне, айдап әкетуге, үшінші тұлғалардың құқыққа қайшы әрекеттеріне және т. б. қарамастан ЖКО тәуекелдерін жабады.

Сақтандыру жағдайы басталған жағдайда (сақтандыру шартына байланысты бұл ЖКО ғана емес, сондай-ақ көлік құралына бөгде объектінің немесе заттың құлауы немесе соқтығысуы, өрт, жарылыс, найзағай соғуы, дүлей зілзалалар, үшінші тұлғалардың құқыққа қайшы әрекеттері және т.б. болуы мүмкін) сақтандырылған адам белгіленген лимиттер шегінде сақтандыру төлемін пайдалана алады. Осылайша, машинаны жөндеу арзанырақ болады немесе оны сақтандыру полисі толығымен жабады. Мұндай өз көлігін ерікті сақтандыру, егер алушы апатқа кінәлі болса да төленеді.

Көптеген жүргізушілер үшін КАСКО олардың көліктерінің қауіпсіздігі мен қауіпсіздігінің синонимі болып табылады. Мұнда көліктің өзі сақтандырылатынын білу маңызды, ал жүргізушінің жауапкершілігі КҚИ АҚЖМ полисі ретінде емес.

Сақтандыру төлемі қалай жүзеге асырылады?

Сақтандыру төлемін алу үшін сақтандырушыға сақтандыру полисінің заңнамалық талаптары мен шарттары шеңберінде барлық қажетті құжаттарды ұсыну маңызды. Сондықтан әр түрлі жағдайлар туындаған жағдайда сақтандыру қорғанысына сенімді болу үшін оған қол қоймас бұрын сақтандыру шартының барлық тармақтарын әрдайым мұқият зерделеу маңызды.

Міндетті автосақтандыру бойынша зардап шегушіге төлем процесі Қазақстан Республикасының заңнамасымен нақты регламенттелген. Сақтандыру төлемін ресімдеу процесінің маңызды бөлігі залалдың мөлшерін анықтау үшін сақтандыру компаниясы тарапынан көлік құралына келтірілген зиянның мөлшерін бағалауды жүргізу қажеттілігі болып табылады.

Сақтандырушы жүргізген келтірілген зиянды бағалау тәртібімен және (немесе) нәтижесімен келіспеген жағдайда Сақтанушы (жәбірленуші, пайда алушы) Қазақстан Республикасы заңнамасының ерекшеліктерін ескере отырып, келіспеушіліктерді реттеу үшін сақтандыру омбудсманына жүгінуге құқылы.

Сондай-ақ КҚИ АҚЖМ шеңберінде жәбірленушінің өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян үшін сақтандыру төлемін алу үшін медициналық куәландырудан өту қажет.

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сақтандыру компаниясы зардап шеккен адамға барлық қажетті құжаттарды алғаннан кейін 15 күннен кешіктірмей сақтандыру төлемін жүргізуге міндетті.

Ерікті сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру тәртібі мен мерзімдері сақтандыру шартында айқындалады.

Өміріміздегі кенеттен болатын оқиғалардан ешкім сақтандырылмаған.  Сақтандыру – бұл сақтандыру оқиғасы туындаған жағдайда сіздің қаржылық мүдделеріңізді қорғау. Сақтандыруды дұрыс таңдау өзіңізді және жақындарыңызды кез келген кенеттен болатын жағдайлардан сақтандыруға көмектеседі.

Біздің өмірімізде аяқасты болатын апаттардан ешкім қорғаулы емес. Сақтандыру – бұл, ең алдымен, сақтандыру жағдайы басталған кезде сіздің мүліктік мүдделеріңізді қорғау. Сақтандыруды дұрыс таңдау өзіңізді және жақындарыңызды кез келген күтпеген жағдайлардан қорғауға көмектеседі.  

Fingramota.kz-пен өзіңізді қорғап, қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!