Соңғы бірнеше жылда қоғамда скам сияқты құбылыс туралы көбірек айтыла бастады. Ағылшын тілінен аударғанда scam сөзі «афера» немесе «алаяқтық» дегенді білдіреді. Негізінде, скам – бұл тез пайда табу мен байып кетуді мақсат ететін алаяқтық инвестициялық жоба.
Алаяқтықтың бұл түрі туралы не білу қажеттілігін және одан қалай қорғану керектігін Fingramota.kz-пен бірге анықтаймыз.
Скамның қандай түрлері бар
Инвесторлар арасында уәде етілген дивидендтер мен пайыздарды төлеуді тоқтататын, сондай-ақ өзінің мәміле шарттарын бұзатын жобалар скам деп аталады. Негізінен скам жобалары қаржылық пирамида болып табылады. Яғни, жаңа клиенттердің есебінен бұрын келгендерге пайыздар төленеді, оларды осылай тарта отырып, өздерінің адалдығына сендіреді. Адам артық пайда тапқаннан кейін оның сақтығы мен ұтымды ойлау қабілеті төмендейді.
Кез келген скамның мақсаты – сенім білдірген жәбірленушіден алданып қалғанын болжағанға дейін мүмкіндігінше тезірек ақша жинау. Схемалар әр түрлі болуы мүмкін – мұнда бәрі заманауи технологиялардағы алаяқтардың тапқырлығы мен шеберлігіне байланысты. Алайда нәтиже бір болады: алданған салымшылар және тиімді жобалардың жоғалған басшылары.
Әлемде скамның көптеген түрі бар, бірақ ең көп тарағандары мыналар:
Толығырақ "Абайлаңыз, алаяқтар" бөлімінен оқыңыздар
Банктегі немесе МҚҰ-дағы проблемалық қарыз: мерзімі өткен қарызды қалай өтеуге болады?
Ешкімге және ешқашан: қандай жеке деректерді үшінші тұлғаларға хабарлауға болмайды
Алаяқтардың кезекті әрекеті: қазақстандықтарды мобильдік байланыс операторларының және мемлекеттік...
Жеке сот орындаушылары "қол сұғылмайтын" банк шотын бұғаттауға құқылы ма?
Стоп кредит: қарыз алудан ерікті түрде бас тарту алаяқтардан қорғануға қалай мүмкіндік береді
Кері байланыс: қаржы пирамидаларын, жалған брокерлерді қалай танып білуге болады және өзіңізді онлай...